T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
Personel Genel Müdürlüğü
SAYI : B100PER0110009/99756
Tarih : 20.06.2002
KONU: Devlet Hizmeti Yükümlülüğü
.................................................
GENELGE
2002/63
Bilindiği üzere, 2514 Sayılı Bazı Sağlık Personelinin Devlet Hizmeti Yükümlülüğüne Dair Kanun hükümlerinin, pratisyen tabipler ile Tababet Uzmanlık Tüzüğüne göre uzman olan tabiplere uygulamasının ertelenme süresi 27.03.2002 tarihinde sona ermiş bulunmaktadır. Bu tarihten sonra Türkiye’deki resmi ve özel tıp fakültelerinden mezun olan tabipler (2) yıl ve anılan Kanun’un 3’üncü maddesinin (5) ve (6) numaralı fıkralarındaki istisnalar dışında, Tababet Uzmanlık Tüzüğüne göre yurt içinde resmi ve özel eğitim kurumlarında uzman olanlar (2) yıl süre ile Devlet hizmeti yükümlülüğüne tabidirler.
Bu itibarla, sağlık hizmetlerinin etkili ve verimli bir şekilde sunulabilmesi için gerekli olan sağlık personelinin tüm ülke düzeyinde yeterli ve dengeli dağılımının sağlanabilmesi maksadıyla çıkarılmış olan 2514 sayılı Kanun ve bu Kanunun tatbikatını sağlamak maksadıyla yürürlüğe konulan Bazı Sağlık Personelinin Devlet Hizmeti Yükümlülüğü Uygulaması Esaslarına Dair Yönetmeliğin uygulanmasında ortaya çıkabilecek aksaklıkların önlenmesi ve tereddütlerin giderilmesi amacıyla aşağıdaki hususların açıklanmasına lüzum görülmüştür.
Kapsam
Bu Kanun ve Yönetmelik hükümleri, Kanunun 2 nci maddesinde belirlenen yükümlülüğe tabi personel ile bu personelin atanacakları ve Devlet Personel Başkanlığı Kurulması Hakkındaki 217 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinde sayılan kurumları, bunların kurdukları döner sermayeli kuruluşları, kanun ile kurulan fonları, kefalet sandıklarını ve Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüklerini kapsar.
Devlet Hizmeti Yükümlülüğünde Muafiyetler
1.Türk Silahlı Kuvvetleri (Jandarma Genel Komutanlığı dahil) ve Adli Tıp Kurumu kadrolarında çalışanlar ve üniversitelerin temel tıp bilimlerine bağlı ana bilim dallarında doktora çalışması yapan tabiplere bu Kanun hükümleri uygulanamaz. Ancak, sayılan bu kurum ve kuruluşlarda en az (2) yıl görev yapmadan ayrılanlara kalan süreleri tamamlattırılacak şekilde bu Kanun hükümleri uygulanır.
Yurtdışında kendi nam ve hesabına okuyarak Devletten öğrenci dövizi almadan öğrenimini ve ihtisasını tamamlayan sağlık personeli Devlet hizmeti yükümlülüğüne tabi değildir.
2. 27.03.2002 tarihinden sonra uzman olup, Devlet hizmeti yükümlülüğü bulunanlar pratisyenlikte en az (2) yıl kamu kurum ve kuruluşlarında tabip olarak çalışmışlarsa, uzman tabip olarak Devlet hizmeti yükümlülüğüne tabi değildirler.
Ancak pratisyen tabip olarak (2) yıldan az çalışmış olanlara kalan süreleri uzman tabiplikte tamamlattırılır. Bunlardan Devlet hizmeti yükümlülük süresi (1) aydan az olanlar talepleri halinde yükümlülükten muaf tutulurlar.
3.Anatomi, histoloji, fizyoloji, biyofizik, patoloji, farmakoloji, radyodiagnostik, radyasyon onkolojisi, anesteziyoloji ve reanimasyon, mikrobiyoloji ve klinik mikrobiyoloji, adli tıp, enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji, biyokimya ve klinik biyokimya, nükleer tıp uzmanlık dallarında uzmanlık eğitiminde başarılı olanların uzmanlık eğitiminde geçen hizmet süreleri (2) yıllık Devlet hizmet yükümlülüğüne sayılır.
Aile hekimliği ve halk sağlığı uzmanlık dallarında uzmanlık eğitiminde başarılı olanların uzmanlık eğitiminde geçen hizmet süreleri (3) yıllık Devlet hizmeti yükümlülüğüne sayılır.
Yukarda sayılan dallarda uzmanlık eğitimine başlayanlar uzmanlık eğitimleri sırasında ve uzman olduktan sonra Devlet hizmeti yükümlülüklerini tamamlamadan başka bir uzmanlık dalına müracaat edemezler.
Ancak, uzmanlık eğitimi esnasında görevinden çekilen veya çekilmiş sayılanlar genel hükümlere tabidir.
Bu fıkrada belirtilen dallarda uzman olan tabipler, tıp fakültelerinde kendi branşlarında açılacak yardımcı doçentlik sınavlarını veya Sağlık Bakanlığının Tababet Uzmanlık Tüzüğüne göre yetkili kıldığı eğitim hastanelerinde açılacak başasistanlık sınavlarını kazanmaları şartı ile ve göreve başladıkları yerde bu görevde en az üç yıl çalıştıkları takdirde (2) yıllık Devlet hizmeti yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılırlar.
Her ne suretle olursa olsun yukarıdaki şartları yerine getirmeyenler Devlet hizmeti yükümlülüklerini tamamlarlar.
Yukarıdaki fıkrada belirtilen dallar dışında diğer uzmanlık dallarında uzmanlık eğitimini tamamlayanlar, Devlet hizmeti yükümlülüğünü yapmadan Üniversitelerde Yardımcı Doçentlik ve Başasistanlık kadrolarına atanamazlar.
4.Yurt içinde ve yurt dışında tıp fakültelerinden birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncülükle mezun olmuş pratisyen hekimlerden yurt içinde veya yurt dışında gerekli giriş şartlarını yerine getirip yapılacak asistanlık sınavını kazanmak şartı ile uzmanlık eğitimine başlayıp başarılı olanların uzmanlık eğitiminde geçen hizmet süreleri pratisyenlikteki (2) yıllık Devlet hizmeti yükümlülüğüne sayılır.
Aynı kişilerden yurt içinde veya yurt dışında uzmanlık eğitiminde başarılı olanlar Türkiye’deki tıp fakültelerinde yardımcı doçent veya Sağlık Bakanlığının Tababet Uzmanlık Tüzüğüne göre yetkili kıldığı eğitim hastanelerinde başasistanlık sınavlarını kazanmak şartı ile göreve başladıkları yerde en az üç yıl çalıştıkları taktirde bu çalışmaları (2) yıllık Devlet hizmeti yükümlülüğüne sayılır.
Her ne suretle olursa olsun yukarıdaki şartları yerine getirmeyenler Devlet hizmeti yükümlülüklerini tamamlamak zorundadırlar.
Asistanlık ve Yandal İhtisas Sınavına Girmek
1.Pratisyen tabipler mezuniyetlerini takiben asistanlık sınavına girebilirler ve kazandıkları takdirde hemen uzmanlık çalışmalarına başlayabilirler.
2.Pratisyenlikteki Devlet hizmeti yükümlülüklerine başlamadan veya yükümlülükleri sırasında yurt içinde veya yurt dışında uzmanlık eğitimi yapmaya hak kazananlar, eğitimlerini başarı ile bitirmeleri şartıyla yükümlülüklerini uzman olarak tamamlarlar.
3.Uzman tabipler, uzmanlık çalışmalarını bitirmelerini takiben açılacak sınavı kazandıkları takdirde yan dal uzmanlık çalışmalarına derhal başlayabilirler.
4.Devlet hizmeti yükümlüsü olup da, bu yükümlülük görevine başlamadan veya yükümlülükleri sırasında yurt içinde veya yurt dışında yan dal uzmanlık çalışması yapmaya hak kazananlar, Devlet hizmeti yükümlülüğünden arta kalan süreyi bu eğitimlerini başarı ile bitirdikten sonra tamamlarlar.
Atanma
Pratisyen tabipler, mezun olduktan sonra diplomalarının, uzman tabipler uzmanlık belgelerinin tescil için Sağlık Bakanlığına verilmesini müteakip, yurt dışında öğrenimini veya uzmanlığını yapanlar 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun 4 üncü ve 8 inci maddelerinde belirtilen işlemlerin tamamlanmasını müteakip en geç (3) ay içerisinde Sağlık Bakanlığınca hizmet ihtiyaçları ve uzmanlık dalları göz önünde tutularak aşağıda belirtilen atama esas ve usullerince kura ile atanırlar.
Devlet hizmeti yükümlülüğü süresi yükümlünün atandığı yerde göreve başlaması ile başlar. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 62 nci maddesindeki süre yükümlülük sürelerinden sayılır.
Atama Esas ve Usulleri
Devlet Hizmeti Yükümlülüğü Komisyonunun 12.04.2002 tarihinde yapılan toplantısında alınan kararlar gereğince; Devlet hizmeti yükümlülüğüne tabi personel aşağıda belirtilen esas ve usullere göre atanırlar:
1. Kur’alar ayda bir yapılacak ve Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşların ihtiyaç listelerini her ayın 25 inci günü mesai bitimine kadar Sağlık Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğüne bildireceklerdir.
2. Sağlık Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünce;
-Her ayın biri ile yedisi arasında münhal yerler Bakanlığın İnternet adresinde (http://www.saglik.gov.tr/) ilan edilecek,
-Her ayın üçüncü Cuma günü mesai bitimine kadar müracaatlar alınacak,
-Her ayın dördüncü haftası Çarşamba günü saat 14.00’de Devlet Hizmeti Yükümlülüğü Komisyonunca kanuni mazeretleri olan yükümlülerin müracaatları değerlendirilecek,
-Her ayın dördüncü haftası Cuma günü saat 14.00’ de kura çekimi yapılacaktır.
3. Devlet hizmeti yükümlüsü tabipler, Sağlık Bakanlığınca ilan edilen münhal görev yerleri arasından en çok üç yer tercih edebilirler. Tercih edilen bu yerlere birden fazla istekli olması halinde bu kişiler arasında Komisyon huzurunda kura çekilir. Yükümlüler istedikleri taktirde kuralarını bizzat çekebilirler. Bu şekilde belirtilen tercihler ilgililer açısından bir hak doğurmaz.
4. Kamu kurum ve kuruluşları, atama yapılmak üzere ilan edilen kadrolarına yerleştirilen veya kura çeken yükümlülerin atamalarını Kanun’un öngördüğü süre içinde tamamlarlar.
5. Devlet hizmeti yükümlülük süreleri ve branşları aynı olan uzman ve pratisyen tabipler hizmet süreleri içerisinde aynı kurum bünyesinde bulunmak kaydıyla karşılıklı yer değiştirme talebinde bulunabilirler. Bu isteğin yerine getirilmesi atamaya yetkili amirler tarafından uygun bulunmasına bağlıdır.
6. Bazı Sağlık Personelinin Devlet Hizmeti Yükümlülüğünün Uygulaması Esaslarına Dair Yönetmelik’de belirlenen esas ve usullere tabi olmadan Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşlar re’sen atama yapamazlar. Atama yaptıkları takdirde atanan personel Devlet hizmeti yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılmaz ve bu kişilere 2514 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (2) numaralı fıkrasındaki ceza hükmü uygulanır. Bu şekilde atama yapan kurum ve kuruluşlar hakkında ise genel hükümler çerçevesinde kanuni işlem yapılır.
7. Sağlık Bakanlığı’nın tespit ve ilan ettiği Devlet hizmeti yükümlülüğü görev yerleri dışında kalan münhallere, Sağlık Bakanlığı ile diğer kurum ve kuruluşlar Devlet hizmeti yükümlülüğünü tamamlayan ve bu yükümlülüğü bulunmayan personeli genel hükümlere göre atarlar.
8. Eş durumunda olan Devlet hizmeti yükümlüsü personel kuraya tabi olurlar. Eşlerin kura ile belirlenen görev yerlerinden kendi tercihlerine göre birisinde birleştirilmesi için Sağlık Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği yapılır. Bu işbirliği sonunda görev yerlerinin birleştirilmesi mümkün olmazsa yükümlü kuraya tabi olur.
9. Devlet hizmeti yükümlüleri kanuni mazeretleri hariç yükümlülüklerini atandıkları yerde tamamlarlar.
Devlet Hizmeti Yükümlülük Süresi İçinde Görev Yeri Değişikliği:
Kanun kapsamına dahil kurum ve kuruluşlar, Devlet hizmeti yükümlülerini kura ile atandıkları görevlerinden (2) yıllık süre içinde ancak önemli afetler ve salgınlar sebebi ile ve bir aylık süreyi aşmayacak suretle, geçici olarak bir başka göreve atayabilirler.
Devlet hizmeti yükümlülerinin eşlerinin 217 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinde sayılan kurumlar ile bunların kurdukları döner sermayeli kuruluşlarda, kanunlarla kurulan fonlarda, kefalet sandıklarında, Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüklerinde, Türk Silahlı Kuvvetlerinde ve Yüksek Öğretim Kurumlarında görevli olmaları halinde aynı görev mahallinde çalışabilmelerini temin için bunların veya kura sonucu görev yerlerine atanan Devlet hizmeti yükümlülerinin, naklen atamaları hizmet sürelerine bakı1maksızın Sağlık Bakanlığı ile sayılan kurum ve kuruluşlar arasında hizmet gerekleri esas alınarak ve kadro imkanları ölçüsünde karşılıklı koordinasyon sağlamak suretiyle yapılabilir.
Devlet Hizmeti Yükümlüsünün Mesleğini İcrası
1.Devlet hizmeti yükümlüsü olup da yükümlülüğe başlamayanlar ya da başlayıp da Devlet hizmeti yükümlülüğünü bitirmeden ayrılanlar hiçbir suretle mesleklerini icra edemezler.Yükümlülük sırasında serbest meslek icrası kendi mevzuatı hükümlerine tabidir.
2.Devlet hizmeti yükümlülerine bu yükümlülüğünü tamamlamadan diploma, uzmanlık belgesi veya bunun yerine geçecek belge verilemez.
Ancak, Devlet hizmeti yükümlüsü olarak çalışanlara talepleri halinde, bu süre içerisinde mesleklerini serbest olarak icra edebilmeleri maksadıyla "Devlet Hizmet Yükümlüsüdür" şerhi düşülmek suretiyle belge verilebilir.
Bu belgeler, Sağlık Bakanlığı kadrolarında görev yapanlara görev yaptığı il Valiliklerince, diğer Bakanlık veya kurumlarda görev yapanlara ise ilgili kurum tarafından verilir.
Devlet Hizmeti Yükümlülüğü Süresi İçinde Görevden Ayrılma
1.Devlet hizmeti yükümlülüğü için atandıkları yerde mehil müddeti içerisinde belge ile ispatı mümkün zorunlu sebepler olmaksızın göreve başlamayanların veya başladıktan sonra ayrılanların Devlet hizmeti yükümlülükleri gecikme süresinin iki katı kadar uzatılır. Uzatma ile birlikte bu hizmetin pratisyenlikteki yükümlülük süresi iki buçuk, uzmanlıktaki yükümlülük süresi iki buçuk yıl olmak üzere toplam beş yılı aşamaz.
Mehil müddeti içerisinde belge ile ispat edilen zorunlu sebepler ile göreve başlamayanlara, bu süre zarfında yapmadıkları Devlet hizmeti yükümlülükleri tamamlatılır.
Yükümlülük süresi içinde görevlerinden uzaklaştırılan personelin geriye kalan yükümlülük süresini bitirmeleri gerekir.Kalan süreyi tamamlamayan personel için yükümlülük devam eder.
2.Devlet hizmeti yükümlüsü olup, görevinden çekilen veya çekilmiş sayılanların görevinden çekilme onayları;
-Sağlık Bakanlığına bağlı kurum ve kuruluşlarda çalışıp İl’lerde görevli olanların Valiliklerce,
-Bağlı kuruluşlarda (Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi Başkanlığı ve Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü ) merkez birimlerince,
-Kanun kapsamında ki diğer kurum ve kuruluşlarda çalışanların ise ilgili kurumlarca,
2514 sayılı Kanun’un 5 inci maddesi hükümlerinin uygulanması kaydıyla alınacak ve suretleri Sağlık Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğüne gönderilecektir.
Bu bildirimlere istinaden Sağlık Bakanlığı, ilgililerin mesleklerini icra edemeyeceklerini yurt geneline bir genelge ile duyurur.
Askerlik Hizmeti
Devlet hizmeti yükümlülüğüne tabi sağlık personeli ilgili mevzuat gereğince mezun oldukları tarihten itibaren askere alınabilirler. Askerlikte geçen süre Devlet hizmeti yükümlülüğünden sayılmaz.
Devlet Hizmeti Yükümlülük Süresi İçinde İzinler
Devlet hizmeti yükümlülerine aylıksız izin verilebilir. Bu şekilde aylıksız izin verilen personelin izinde geçen süresi Devlet hizmeti yükümlülüğünden sayılmaz.
İki yıllık hizmet yükümlülüğü içinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ön gördüğü yıllık izin ve mazeret izinlerinin dışında hastalık izinlerinin ancak 20 günü Devlet hizmeti yükümlülüğünden sayılır. Bunu aşan hastalık izni günlerinin bilfiil hizmet yaparak tamamlanması gerekir.
Bilgilerini ve yukarıdaki açıklamalara uyulması hususunda gereken hassasiyetin gösterilmesi ile genelgenin tüm birimlere tebliğini ve takibini önemle arz/rica ederim.
Doç. Dr. Osman DURMUŞ
Bakan