T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü
Sayı :B100AÇS0120000-020010.06.02.329
Konu : Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberi
19 Ocak 2009
............................. VALİLİĞİNE
GENELGE
2009 / 5
Anne ve bebek ölümlerini önlemek üzere standartları belirlenmiş doğum öncesi bakım, doğum ve doğum sonu bakım hizmetlerine erişilebilirlik, sağlık hizmetlerinden faydalanma, sağlık hizmetlerinin kalitesi ve hizmet sunan sağlık kurumları arasında koordinasyonun sağlanarak işleyen bir sevk sisteminin önemi tartışılmaz bir gerçektir.
2005 Ulusal Anne Ölümleri Çalışmasına göreülkemizde anne ölüm oranı yüzbinde 28,5’tur. Anne ölüm nedenleri incelendiğinde ölümlerin %78,8’i doğrudan, %21,2’si ise dolaylı nedenlerden meydana gelmektedir. Doğrudan nedenlerin içinde kanamalar (ante-, intra-, postpartum dönemler) %24.9 oranı ile birinci sırada yer almaktadır. Kanamaları, % 18,4 oranı ile hipertansif bozukluklar, %15,7 ile emboli, uterus rüptürü ve cerrahi komplikasyonların yer aldığı diğer doğrudan nedenler ve % 4.6 ile enfeksiyonlar izlemektedir. Dolaylı anne ölümleri nedenleri arasında dolaşım sistemi (kardiyovasküler ve serebrovasküler) hastalıkları en büyük paya sahiptir (%10,2).
Çalışmanın bir diğer sonucu da anne ölümlerinin %62 sinin önlenebilir olmasıdır. 3 gecikme modeline uygun girişimler (halkın bilgilendirilmesi, ulaşımın sağlanması ve sağlık personelinin bilgi ve beceri kapasitesinin artırılması vb.) yapılarak önlenebilir anne ölümleri en aza indirilmeye çalışılmaktadır.
Sağlık personelinin bilgi ve becerisini artırmak amacıyla hazırladığımız doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası bakım yönetim rehberleri annelerin bu dönemlerde karşılaşabileceği komplikasyonların sayısını ve şiddetini azaltmaya yöneliktir. Tüm bu önlemlere rağmen gebeliklerin %5-20’sinde anne ve bebeğin hayatını tehdit edebilecek bir patolojik durum ortaya çıkabilir. Bu nedenle, ortaya çıkan acil obstetrik vakaların yönetimi amacıyla, ülkemizde en sık görülen anne ölüm nedenleri dikkate alınarak Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberi hazırlanmıştır.
Bu rehber, uygulamada birlikteliği sağlamak ve hekimlerin klinik pratiklerinde yol gösterici olması amacı ile, Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği, Türk Perinatoloji Derneği, Türkiye Maternal Fetal Tıp ve Perinatoloji Derneği işbirliğinde Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Acil Obstetrik Bakım Bilim Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Acil Obstetrik Bakım Rehberi değişmez kurallar dizisi değildir ve hastaya sunulan hizmetlerin hukuki standartlarını oluşturmaz. Tıbbın ana prensibi olarak hastalık değil hasta vardır kuralına uygun olarak her hastanın durumunun kendi özel koşulları içerisinde değerlendirilmesini temel prensip olarak kabul eder. Bu nedenle bu rehber medikolegal değildir.
İlinizde anne ve bebek sağlığını korumak, anne ve bebek ölümlerini en aza indirmek için:
1. Doğum öncesi bakım yönetim rehberine göre izlenen her gebenin doğumunun hastanede gerçekleşmesi sağlanmalıdır.
2. Tıbbi yönden uygun olan her gebeye normal doğum şansı verilmelidir.3. Doğum yöntemi, Doğum Eylemi Yönetim Rehberi doğrultusunda belirlenmelidir. 4. Doğum sonrası komplikasyon gelişmeyen vakalar için vajinal doğumdan sonra en az 24 saat, sezaryen ile doğumdan sonra ise en az 48 saat loğusa ve yeni doğanın hastanede kalması sağlanmalıdır. 5. İlinizdeki her loğusa Doğum Sonu Bakım Yönetim Rehberi doğrultusunda izlenmelidir.6. Karşılaşılan acil obstetrik vakaya Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberine göre mevcut koşullarda yapılabilecek en uygun ve doğru müdahalenin yapılması, gerektiğinde vakanın durumuna göre ilk müdahaleden sonra acil obstetrik bakım sevk sistemine göre uygun olan sağlık kuruluşuna sevk edilmelidir.7. İlinizde doğum öncesi, doğum, doğum sonu bakım hizmetlerini veren tüm sağlık kuruluşu personeli (kamu, özel, üniversite vb) Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberi hakkında bilgilendirilmeli ve bu rehberi kullanması sağlanmalıdır.8. Sevkler acil obsterik bakım sevk sistemine göre yapılmalıdır.
Yukarıda belirtilen konuların ilinizde titizlikle uygulanması hususunda bilgilerinizi, gereği için ilgililere emirlerinizi rica ederim.
Eki: Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberi
(36 sayfa)tıklayınız....
Prof. Dr. Nihat TOSUN
Müsteşar
Dağıtım: A planı